5 Mayıs 2017 Cuma

Hıdırellez nedir? Neler yapılır?

Çingeneler Zamanı / Time of the Gypsies

Bugün Hıdırellez. Öncelikle herkesin dileklerinin kabul olmasını, hastaların şifa bulmasını dilerim.

Peki nedir Hıdırellez?
Unutmazsam her sene dileklerimi bir kağıda yazıp, gül fidanına bağladığım bu gecenin hatırası benim çocukluğuma dayanır. 

Hıdırellez gecesinde rahmetli Anneannem bize dileklerimizi yazdırırdı yada çizdirirdi kağıda. Bazen de çakıltaşlarıyla istediğimiz şeyin şeklini yapmaya çalışırdık. Kendisi başka ritüelleri yapar mıydı hatırlamıyorum ama çocuk aklımla son derece eğlendiğimi hatırlıyorum bunları yaparken...
Yaza adım atıldığının ve baharın habercisi olan 5 Mayıs'ı 6 Mayıs'a bağlayan gece, mevsimlik bir bayram olan Hıdırellez'in kutlandığı gün olarak sayılıyor. Bugün Hıristiyanlarca da baharın ve doğanın uyanmasının ilk günü olarak kabul edilir; bu günü Ortodokslar Aya Yorgi, Katolikler St.Georges Günü olarak kutlamaktadırlar..

Hıdırellez'in hikayesi nedir?
Hızır ve İlyas, Bir hükümdarın ordusundaki iki askerdir. Hükümdar bir gün ordusuyla birlikte ölümsüzlük suyunu (Ab-u Hayat) aramaya çıkar. Yolculukta, Hızır ve İlyas diğer askerlerden ayrılırlar. Bir subaşında durup, yemek için kurutulmuş balık çıkarırlar. Tam bu esnada deniz suyu balığa sıçrar, balık canlanır ve suya atlar. Böylece Hızır ve İlyas ölümsüzlük suyunu bulmuş olurlar. Bu sırada bir melek gelir. Hızır ve İlyas’ın kıyamete kadar yaşayacaklarını, fakat Hızır’ın karada, İlyas’ın denizde ihtiyacı olanlara yardım edeceklerini bildirir. Hıdrellez günü yani 6 Mayıs’ta Hızır ve İlyas’ın buluştuklarına, onların buluşmalarıyla ölü tabiatın canlandığına inanılır. Halk inanışına göre 6 Mayıs’ın yağmurlu geçmesi, Hızır ve İlyas’ın buluştuklarında sevinçlerinden ağlamalarının ve bulutların da onlara katılmalarının bir ispatıdır.
(Ölümsüz olan ve bahar aylarında gezip bereket dağıttığına inanılan Hızır açık olarak geçmese de Kuran’da kendisine referans gösterildiği de rivayet edilen bir muhterem şahıstır. )

Hıdırellez Gecesi neler yapılır?5 Mayıs akşam ezanı ile gül dallarına paralar asılır (Eskiden kese içine para dikilip gül dibine gömülürmüş) ya da açık cüzdan bırakılır. Böylelikle bolluk ve berekete ulaşmak, varlıklı bir kişi olmak hayal edilir. Asılan paralar ya da cüzdanlar 6 Mayıs sabah erkenden geri toplanır. Evdeki her kişi için yedi fasulye ya da yedi nohut ekilir, gelebilecek kötülüklerin bunlara gelmesi dilenir.

Hıdırellez'de neden ateşten atlanır?Hıdırellez gecesi en çok yapılan etkinliklerden biri ateşten atlamadır. Bunun sebebi de ateşten atlanıldığında hastalıklardan korunulacağına inanılmasıdır. Hıdırellez'in en yaygın ritüelü budur ve ateşten atlamanın nazardan ve hastalıktan koruduğuna inanılır. 
Hıdırellez'in UNESCO'nun 'İnsanlığın Somut Olmayan Kültür Mirası Listesi'ne alınması amacıyla 2010 yılında çalışmalar başlatılmıştır.

Goran Bregovic'in ünlü "Çingeneler Zamanı" filminden "Ederlezi"yi (Boşnakça Hıdırellez) dinlemediyseniz öneririm...

Hiç yorum yok: